Tactische Periodisering

Eén van de meest gebruikte periodiseringsmodellen is het  periodiseringsmodel van Raymond Verheijen. Hoewel dit model makkelijk te begrijpen en toe te passen is, heeft het ook enkele nadelen. Een van de nadelen is dat er gedurende de week maar op één fysiek aspect wordt gefocust.

Aangezien een cyclus van Verheijen bestaat uit 3 blokken, waarbij elk blok 2 weken duurt, betekent dit dat elk fysiek aspect maar eens in de 6 weken aan bod komt. Echter vraagt een goede fysieke prestatie in de wedstrijd een combinatie van verschillende fysieke capaciteiten. Je kan daarom twijfelen of het focussen op één fysiek aspect gedurende de week de beste voorbereiding is op de wedstrijd. Daarom zullen we in deze blog een model bespreken wat dit nadeel niet heeft: Tactisch periodiseren.

Tactisch periodiseren is een model dat is ontwikkeld door Vitor Frade, en wordt onder andere toegepast door Jose Mourinho en André Villas-Boas. Dit model trekt het idee in twijfel dat de vier verschillende aspecten (tactisch, technisch, fysiek en mentaal) even belangrijk zijn en dat ze los van elkaar getraind moeten worden (Figuur 1).

Tactisch periodiseren ziet wedstrijden als een natuurlijke chaos waarbij twee teams de uitkomst van de wedstrijd proberen te beïnvloeden aan de hand van vooraf afgesproken regels (d.w.z. de tactische plannen van het team). Aangezien tactiek zo’n belangrijke rol speelt in de wedstrijd, geeft dit model prioriteit aan het trainen van tactische principes boven de andere aspecten.

Maar dit model stelt ook dat als we de spelers optimaal willen voorbereiden op de wedstrijd, dat de oefeningen zo veel mogelijk op de wedstrijd moeten lijken. Dus ondanks dat tactische ideeën een grote invloed hebben op de oefeningen die worden gekozen, moeten de oefeningen tegelijkertijd ook dermate worden aangepast dat ze ook de juiste technische, fysieke en mentale aspecten bevatten (figuur 2).

Ondanks dat we het over veel verschillende aspecten van tactisch periodiseren kunnen hebben, zullen we in deze blog voornamelijk focussen op hoe het weekschema eruit ziet. Waarbij we voor elke dag zullen aangeven wat de focus voor die dag is. In dit model worden alle dagen relatief gezien naar hun duur tot aan de wedstrijd (bijv. MD+1, MD-4 etc.). In het voorbeeld hieronder, hebben we het over een ‘normale’ week waarbij er een wedstrijd is op zaterdag, en de volgende wedstrijd weer op zaterdag staat gepland.

Net zoals andere periodisering modellen, hecht ook tactische periodisering waarde aan herstel na de wedstrijd. Maar hierbij richt dit model zich niet alleen op fysiek herstel, ook het mentale aspect wordt in ogenschouw genomen. Hierbij is het vooral belangrijk dat de spelers de tijd krijgen om hun gedachten leeg te maken en dat ze zich mentaal voor kunnen bereiden op de nieuwe trainingsweek. Daarom wordt op de eerste dag na een wedstrijd geen training gepland, en krijgen de spelers dus een dag vrijaf. De tweede dag na de wedstrijd, staat nog steeds in het teken van herstel.

Echter wordt er op deze gefocust op actief herstel: spelers voeren lichte arbeid (zowel fysiek als mentaal) uit, zodat zij nog steeds kunnen herstellen van de vorige wedstrijd en zich voor kunnen bereiden op de volgende zwaardere training.

Op de derde dag na de wedstrijd (ook wel MD-4 genoemd), verschuift de focus naar het voorbereiden van de spelers op de volgende wedstrijd. Op deze dag is er ook een focus op het fysieke aspect van kracht. Dit betekent dat oefeningen korte intervallen hebben, met relatief lange rustperiode, en op kleine veldgroottes worden gespeeld.

De tactische aspecten worden vooral in kleine groepen getraind: op individueel niveau, groepsniveau (spelers die op het veld dicht bij elkaar in de buurt spelen; backs en buitenspelers) of op linie niveau (bijv. middenvelders). De tactische aspecten waar de coach de nadruk op wil leggen, zijn gerelateerd aan de speelstijl van de coach en zijn nog niet gericht op de volgende tegenstander.

Op MD-3, is de complexiteit (d.w.z. chaos) van de oefeningen het grootst en is de fysieke focus op het duurvermogen. Dit betekent dat oefeningen met lange intervallen, grote veldafmetingen en met veel spelers (bijv. 10v1) worden gespeeld. Op deze dag introduceert de coach ook een tactische plan voor de aankomende tegenstander.

Op MD-2 is de focus op snelheid. Dit betekent niet alleen dat oefeningen zich focussen op fysieke snelheid maar ook op het mentale reactievermogen. Om er voor te zorgen dat spelers maar een korte tijd hebben om een beslissing te maken, moeten de oefeningen op kleine velden worden uitgevoerd.

Aangezien er echter nog maar 48 uur tot de volgende wedstrijd, is het belangrijk om de spelers niet te overbelasten. Daarom moeten de oefeningen kort van duur zijn en moet er voldoende rust worden ingebouwd. Als men sprint wil uitvoeren op deze dag, dan moeten dit rechtlijnige sprints zijn (dus zonder richtingsveranderingen).

De laatste dag voor de wedstrijd vinden de laatste voorbereidingen voor de wedstrijd plaats, en wordt er voor gezorgd dat spelers fysiek en mentaal klaar zijn voor de wedstrijd. De coach kan focussen op specifieke spel situaties (bijv. standaard situaties), maar de duur van de intervallen moet kort zijn met lange herstelperioden tussendoor. De veldafmetingen waarmee wordt gespeeld zijn klein, om er zeker van te zijn dat spelers niet te veel afstanden (op hoge snelheid) afleggen aangezien dit de vermoeidheid verhoogt. Een overzicht van het weekschema kan worden gevonden in tabel 1.

Tabel 1: Overzicht van een periodisering over de week volgens tactische periodisering.

Wat duidelijk wordt uit dit week schema, is de interactie tussen technische, fysieke, mentale en tactische aspecten. Waarbij deze aspecten niet afzonderlijk worden getraind, maar tegelijkertijd. Door deze aspecten tegelijkertijd te trainen, lijken de oefeningen het meeste op de belasting van de wedstrijd. En dus wordt er zo specifiek mogelijk getraind.

Daarnaast stelt dit model dat het connectie tussen de fysieke en mentale staat van de spelers erg belangrijk is. Als er een herstel dag is gepland, is dit niet alleen voor het fysieke herstel, maar is het mentale herstel even belangrijk.

Conclusie

Wedstrijden zijn chaotisch van zichzelf, waarbij teams proberen om de uitkomst te beïnvloeden door tactische afspraken. Aangezien tactiek zo’n belangrijke rol speelt in de uitkomst van een wedstrijd, prioriteert tactische periodisering het tactische aspect over de andere aspecten van de wedstrijd (technische, fysieke en mentale aspecten).

Dit betekent dat oefeningen worden gekozen aan de hand van de speelstijl van de coach, maar dat ze tegelijkertijd ook de andere aspecten moeten aanspreken om zo goed mogelijk de wedstrijd na te bootsen. Als we kijken naar het week schema, dan zien we een golfachtig patroon over de week voor zowel fysieke als mentale aspecten, met de zwaarste belasting gepland in het midden van de week. Dit is in overeenstemming met andere modellen die we hebben besproken.

bron: Johan Sports